სარკე (ანზორ ფეიქრიშვილის ნაამბობიდან)

   ხუთი წლის ვიყავი, მამისაგან ინგლისიდან წერილი რომ მივიღეთ, ომის მერე აქ აღმოვჩნდი, საქართველოში ჯერჯერობით ვერ დავბრუნდები, ამა და ამ მისამართზე გამომიგზავნეთ წერილებიო. ცოცხალი აღარ გვეგონა, ამიტომ დედაჩემის, მამიდაჩემის, ბებია-ბაბუას სიხარულს საზღვარი არ ჰქონდა,  ომის მერე რომ არ დაბრუნდა, ყველას მკვდარი გვეგონა, თუმცა ამ სასიხარულო ამბავმა, ჩვენს ოჯახს კარგი არაფერი მოუტანა. რამდენიმე დღეში დედაჩემი დააპატიმრეს, როგორც სამშობლოს მოღალატის ცოლი, ჩვენი ბინა გაჩხრიკეს, წაიღეს მამის სურათები, საბუთები, ნივთები. ერთადერთი ფოტო შემოგვრჩა, არ ვიცი, მაშინდელი უშიშროების წარმომადგენლებმა, ის როგორ ვერ შეამჩნიეს, მაგიდაზე დასადგმელი სარკის უკანა მხარეზე იყო მოთავსებული. დედას ცხრა წელი ციხე მიუსაჯეს. დაიწყო ჩემი ხეტიალი, ხან ერთ ნათესავთან ვცხოვრობდი, ხან  - მეორესთან,  ყველაზე ხშირად, მაინც დეიდებთან მიხდებოდა ყოფნა, თუმცა ამ დეიდებს ქმრებიც ჰყავდათ, რომლებიც მაინცდამაინც დიდი სიხარულით არ ხვდებოდნენ ჩემს გამოჩენას  თავიანთ ოჯახებში, მოგეხსენებათ, რა დრო იყო, ყველგან შიში და სასოწარკვეთა სუფევდა, ამიტომ დიდი ხნით შეყოვნება არავისთან მიწევდა. ასე გაიარა ოთხმა წელმა, დედაჩემი ციხიდან  გამოუშვეს. დედა-შვილი ისევ შევერთდით, ბედნიერი ვიყავი, თუმცა სამშობლოს მოღალატის შვილის იარლიყით მიწევდა სკოლაში სიარული. სანამ დედა ციხეში იყო, მამისგან წერილები მოდიოდა, თუმცა პასუხის გამცემი არავინ იყო, ახლა ხშირად ვფიქრობ ხოლმე, ნეტავ, მამაჩემმა თუ იცოდა, რა შავ დღეში ჩაგვყარა მისმა გამოგზავნილმა წერილებმა? დარწმუნებული ვარ, არა და ალბათ, ვერც წარმოიდგენდა იმას, რომ სიხარულის ნაცვლად მის წერილებს ჩვენთვის ტანჯვა და ცრემლები მოჰქონდა. ბედნიერება დიდხანს არ დაგვცალდა მე და დედას, მეშვიდე და ბოლო წერილი მივიღეთ მამისგან, ინგლისის ჰავას ვერ ვეგუები, ჯანმრთელობა დამიზიანდა და ლათინურ ამერიკაში გადავდივარ საცხოვრებლადო, მისამართს შემდეგ წერილში გამოგიგზავნითო. რამდენიმე დღეში კვლავ უშიშროების თანამშრომლები დაგვადგნენ თავზე, უნდა გადაგასახლოთო, ვუყურებდი, როგორ ეხვეწებოდა დედა, რას გვერჩით, არაფერი დაგვიშავებიაო, ტიროდა, ემუდარებოდა შავი ტყავის ლაბადებში გამოწყობილ ადამიანებს, დანდობას სთხოვდა, მაგრამ ისინი თითქოს ადამიანებიც არ იყვნენ, ვიდექი და ვუყურებდი დედას, ჩემს ანგელოზსს, როგორ ეხვეოდნენ ყვავ-ყორნები, მაგრამ რისი გაკეთება შემეძლო ცხრა წლის ბიჭს, შიშისგან მუხლები მეკვეთებოდა, მივედი, დედას ჩავეხუტე, მეგონა, გავამაგრებდი, ისევ ჩაატარეს ჩხრეკა, რაც ადრინდელ ჩხრეკას გადაურჩა, ისიც წაიღეს, ის ფოტო კი, რომელიც სარკის უკანა მხარეს იყო ჩამაგრებული,  ისევ გადარჩა, მამა იმ სურათში თითქოს უჩინმაჩინად ქცეულიყო, ვერავინ ხედავდა. 
    კაცზე თექვსმეტ-თექვსმეტი კილოგრამის წაღების უფლება მოგვცეს, მაგრამ ჩვენ წასაღებიც აღარაფერი გვქონდა. შევკარით ერთი ბოღჩა და ყაზახეთის გზას დავადექით. მახსოვს საშინელი წამება, არ ვიცოდით სად მივყავდით.  ადგილზე, ყაზახეთში, სოფელ სლავიანკაში, ჩასულებსაც არ  დაგვხვდა უკეთესი სიტუაცია, მიწურებში მცხოვრებ ბერძნებთან გადაგვანაწილეს. არ მახსოვს ამაზე საშინელი წლები ჩემს ცხოვრებაში, შიმშილი, გაჭირვება, დედა დილიდან სამუშაოდ მიჰყავდათ, ბამბის საკრეფად, საქართველოდან 56 ათასი ოჯახი ვიყავით გადასახლებული. მე  მარტო ვრჩებოდი, სხვა ჩემნაირ ბიჭებს დავუმეგობრდი, ცურვა ვისწავლე, წყლის არხი იყო გაჭრილი იქვე ახლოს. ორ წელიწადზე მეტი იყო გასული, რაც იქ ვცხოვრობდით. მეთორმეტე წელიწადში ვიყავი გადასული. ერთ დღეს საღამოს სახლში დავბრუნდი, დედამ ჩემი შესვლა ვერ გაიგო, ის  მაგიდასთან იჯდა,  მამას ფოტო ეჭირა ხელში, რომელიც აქაც წამოიღო, ისევ სარკეში ჩამალული და დაჟინებით უყურებდა, გავშეშდი, მონუსხული ვუყურებდი ამ სურათს,  უცებ მან ტირილით შუაზე გადახია ფოტო, მომენტალურად ნაკუწებად აქცია ჩემი სათაყვანებელი მამის ხატი, რომელზეც, არ მოვიტყუები, ვლოცულობდი კიდეც, ღმერთმა მაპატიოს ეს მკრეხელობა. დედასთან მივირბინე, ხელებში ვეცი, სურათის ნაკუწები ხელში მეჭირა და ვყვიროდი: - რა ქენი, დედა, მამა მომიკალი? - ჩემმა ზარდამცემმა ყვირილმა ქალი გონს მოიყვანა, მაგრამ მე უკვე წყლის არხისკენ გავრბოდი, დედა უკან მომდევდა, - დაიცადე, შვილო, ყველაფერს აგიხსნი, - მომძახოდა, მაგრამ არაფრის გაგონება არ მსურდა, ხიდთან მივედი და წყალში გადავხტი, ვიგრძენი, დედაც გადმომყვა, ცალი თვალი მოვკარი მის თავსაფარს,  ჩემთვის დრო გაჩერდა, ფრენა ნელი იყო, დედა ტყვიასავით ჩაეშვა წყალში, ჩემზე ადრე, ვიცოდი, ცურვა არ იცოდა და მასაც ეგონა, რომ არც მე ვიცოდი ცურვა, თითქოს ჩემი დაჭერა სურდა, ხელები ჩემკენ გამოეშვირა. მეგონა, დაიხრჩობოდა,  მოკვდებოდა, კეთილმა ადამიანებმა გადაარჩინეს. მას მერე არასოდეს დამვიწყებია ის წუთები, ჩემი მფარველი ანგელოზი, ჩემი დედა ლამისაა ღმერთმა წაიყვანა, შენ ვერ აფასებ, არ უფრთხილდები, ვერ უვლიო. 
 მალე გარდაიცვალა საბჭოეთის ბელადი, სტალინი. გვითხრეს, საქართველოში გაბრუნებთო, პირველი ნაკადი გაემგზავრა კიდეც, ჯერი ჩვენზე იყო, სუფრა გვქონდა გაშლილი, სამშობლოში დაბრუნებას ვდღესასწაულობდით იქ მყოფი ქართველები. მოულოდნელად არხზე სამხედრო გემი გამოჩნდა, გაგვიკვირდა, რა ხდებაო, წასვლა ჩაიშალა, კიდევ წელიწადნახევარი დავყავით იქ, მხოლოდ ბერიას დაპატიმრების შემდეგ დავბუნდით საქართველოში. აღარ მახსოვს, ის სარკე იქიდან წამოვიღეთ თუ არა, აღარ მაინტერესებდა, მამაჩემის სურათი იქ აღარ იყო, დედის გახსენებაზე კი დღესაც ის ავბედითი დღე მახსენდება, კინაღამ სიცოცხლე რომ მოვუსწრაფე.