ჩამოეშვა გაზაფხულის ფარდა

ჩამოეშვა გაზაფხულის ფარდა,
მოჩითული პეპლებით და იით,
გაიფურჩქნა ყვავილები ხატად -
სამშობლოის,  გულში დარდად მივის..

წარმატებით რომ გაიარო შენი ცხოვრების გზა (ავტობიოგრაფიული მოთხრობა)

           მამა ტანდაბალი, ჯმუხი კაცი იყო, კარგი აღნაგობის. ინტელიგენტი. ყველას უყვარდა, მეზობლების დახმარება იცოდა,საზოგადოების სული და გული იყო, სახლში კი- მკაცრი.სწავლას გვთხოვდა, სულ სკოლის წიგნები უნდა გვჭეროდა ხელში, ჩვენი წარმატებების იმედი ჰქონდა. სხვა მცირედითაც კმაყოფილი იყო, თავადივით ვცხოვრობო, ამბობდა, ხუთოთახიანი ბინა რომ მივიღეთ, როგორც მრავალშვილიანმა ოჯახმა.საწერ მაგიდაზე სახელღვანელო მქონდა ხოლმე გადაშლილი, ქვევით უჯრა გამოღებული, შიგ რაიმე რომანი მედო, მამა შემოვიდოდა ოთახში, შეხედავდა, ვსწავლობ, მე კი, ეშმაკურად,ქვევით, ცალი თვალით, კლასგარეშე ლიტერატურას, როგორც მაშინ ეძახოდნენ,  ვკითხულობდი.თუმცა სწავლა მიყვარდა,ხუთები მყავდა. ერთხელ ოთხიანი მივიღე, მამამ ისეთი სილა გამაწნა, სულ ნაპერწკლები მაყრევინა თვალებიდან, მას მერე ვცდილობდი არ გამებრაზებინა, თუმცა ეს ადვილი ნამდვილად არ იყო საქართველოს საბჭოთა სოციალისტურ რესპუბლიკაში, განსაკუთრებით ბოლო კლასებში, მასწავლებლები ყველანაირად ცდილობდნენ მაღალი ნიშნები არ დაეწერათ.ახლაც ვერ გამიგია, რის გამო. განსაკუთრებით ისჯებოდნენ ხელმოკლე ოჯახის შვილები, ქრთამის და საჩუქრების მიტანა რომ არ შეეძლოთ, რა თქმა უნდა, ლაპარაკი არ მაქვს ყველა პედაგოგზე, უმრავლესობა უღირსეულესი ადამიანი იყო. მაგრამ ზოგჯერ გამოერეოდა, როგორც მე მათ ვეძახი, სულმდაბალი, არაპროფესიონალი, აღმზრდელები, რომლებიც, თავისდაუნებურად, თუ შეგნებულად, ადამიანის სულს ამახინჯებდნენ.მახსოვს ძალიან მიყვარდა ხაზვა, (მაშინ ხაზვას სკოლაში ვსწავლობდით),კარგად ვხაზავდი, მთელი კლასი მთხოვდა დახმარებას. როცა საბოლოო ნიშანი უნდა გამოეყვანა ქალბატონ მასწავლებელს, მოგვთხოვა ნახაზების გაკეთება, ორი სამუშაო შევასრულე, ერთი ჩემი კლასელისთვის, და ჰოი, საოცრებავ, იმ გოგონას ხუთი დაუწერეს, მე-ოთხი, ძალიან მეტკინა გული, ეს ნიშანი ატესტატში შევიდა, გავბოროტდი მეთქი, ვერ ვიტყვი, მაგრამ შხამს წვეთები ემატებოდა, ღარიბი ოჯახიდან ვიყავი, ოთხი და-ძმა მყავდა, ადვილი არ იყო მამასთვის ჩვენი შენახვა, მეცნიერი იყო, კვლევით ინსტიტუტში მუშაობდა, დედა-დიასახლისი, ამდენ ბავშვებს მოვლა ხომ უნდოდა?! ჩემი საგნებში მომზადების საშუალება ოჯახს არ ჰქონდა, ძალიან მინდოდა ექიმი გამოვსულიყავი, მაგრამ ეს თითქმის შეუძლებელი იყო იმ დროში, ბევრი ფული თუ არ გქონდა, ეს კი პატიოსანი შრომით ძნელად თუ მიიღწეოდა. მამა ეკონომისტი იყო და მეც მირჩია ეკონომიურზე ჩამებარებინა, მათემატიკას განსაკუთრებით კარგად ვსწავლობდი, მაშინ ალგებრას ცალკე საგნად გავდიოდით, გეომეტრიას-ცალკე, თავს ვიკლავდი, რომ ხუთები მყოლოდა,მინდოდა ამით დავხმარებოდი ოჯახს, რა უსამართლობა სუფევდა! ახლაც მიკვირს,საკონტროლო სამუშაოებში შეცდომა არ მქონდა და მაინც ოთხი მეწერა.ერთხელ პედაგოგმა დაფასთან გამიყვანა,ამოვხსენი მოცემული დავალება, უცებ ყვირილი დაიწყო, რომ არ იყო სწორედ გაკეთებული და რა პრეტენზია მქონდა ხუთებზე, როცა სამიც არ მეკუთვნოდა.მე დარწმუნებული ვიყავი ჩემს სიმართლეში, გაოცებულმა შევხედე, ძალა მოვიკრიბე, (პირველად ცხოვრებაში) და მასწავლებელს ვთხოვე ეჩვენებინა, სად იყო შეცდომა, დაფას შეხედა, დიდხანს უყურა,უხმოდ დამაჯინა. მას შემდეგ შეურაცხყოფა აღარ მოუყენებია, მაგრამ მაინც ოთხები გამომაყოლა ატესტატში,ძალიან ვინერვიულე..მშობლებს არაფერს ვეუბნებოდი, მეგონა ჩემით გავიტანდი თავს, ცოდნა არ დამეკარგებოდა, მაგრამ ასე არ აღმოჩნდა, თუმცა ეკონომიურზე ადვილად ჩავაბარე, ატესტატის ქულებიც მეყო და გამოცდებში მიღებული ნიშნებიც, მაგრამ ეს ის არ იყო, რაც მე მინდოდა..ამიტომ პედაგოგებს ვთხოვ, ბავშვებს არ დაუკარგონ ცოდნა, დაეხმარონ, გაუგონ მათ, მოსწავლეებს კი-მეტი სიფხიზლე გამოიჩინონ, დაიცვან თავიანთი ინტერესები, რომ წარმატებით გაიარონ ცხოვრების გზა,ჩემსავით გული რომ არ დაწყდეთ.

წელზე ხელი შემოვხვიე გაზაფხულს

წელზე ხელი შემოვხვიე გაზაფხულს,

დავუკოცნე საალუბლე ტუჩები,

საპატარძლოდ გამოწყობილს, ფერიანს,

უკან ხელი გადავუწყვე, ურჩები.

ცრემლიანმა ნუშის თვალი მომაპყრო,

ატმის ლოყა შეეფაკლა ვნებიანს,

ქარმა თმები აუწეწა გაბუტულს, -

მზე სავარცხელს, ოქროსკბილას, მოუტანს.

არ დამზარდება

არ დამზარდება გითხრა: "მიყვარხარ".
მზე მარტოობის ღრუბელში ცურავს,
თავდავიწყების ნისლში გახვეულს,
არ მახსენდება დარდი და ურვა...

ყვითელი ფოთლები

რა მალე დასცვივდა ფოთლები საღამოს...
სადღაც იქ, შორეთში, ღამემ დღე აღამოს,
სადღაც იქ, შორეთში, წვიმები  ტირიან,
ყვითელი ფოთლები ქარდაქარ მიქრიან.

ვიცი, ასე შეგიყვარდი (სახუმარო სიმღერა)

ვიცი, ისე "შეგიყვარდი",
დიდ კონვერტში ათავსებ,
შენი გულის ამონადებს,
გარეთ, შიგნით მაძახებ.
გინდა, თვალი ამიხვიო
ტყუილითა და სიყალბით,
მაგრამ არ ვარ უკვე ბავშვი,
გულთან აღარ ვიკარებ.

გკოცნი თავდავიწყებით...

ცის ფერებშიც შენ დაგეძებ,
სიზმარსა და ფიქრებშიც,
ქარს მოვყვები ოცნებებში, -
გკოცნი თავდავიწყებით...

დღის ნათელშიც შენ დაგეძებ

სასწაულის მოლოდინში
ვაღამებ და ვხვდები დილას,
დღის ნათელშიც შენ დაგეძებ,
ღამის ბინდშიც გარეთ მძინავს,
რომ ცის ვარსკვლავს ვთხოვო შენთვის
გვირგვინი და მეფის ტახტი,
დარახტული ცხენით ივლი,
არ მექნება შენი დარდი.

ღვთისშობლის სევდა

დაუფლებია ღვთისშობელს სევდა,

ის საქართველოს დაჩოქილს ხედავს,

გადმოვარდნია კალთიდან ბარტყი,

ახლა მაცხოვარს მიმართავს ნატვრით.

კვლავ აღადგინოს მამული დიდი,

მხოლოდ მას შესწევს ამისი ძალა,

ზეცას შესცქერის ქართველი რიდით,

უბეში ცრემლის მდინარეს მალავს.

გაუმარჯოს იმ ქართველს!

გაუმარჯოს იმ ქართველს,
დღეს შრომით რომ აღამებს,
სამშობლოზე ფიქრებში,
არც დღე სძინავს, არც ღამე.
ვაზის ლერწებს გადაწნულს
შემოგვავლებს ხეივნად,
ხეჭეჭურს და გულაბ მსხალს
ნაზად მოეფერება.
ჩვენი სახლის ერდოზე
გაიხარეს მერცხლებმა,
ოქროსთმიან ბიჭუნას
მზემ თვალებში შეხედა,
დაინახა, მომავლის უნდა
გვქონდეს იმედი,
სასახელო იზრდება,
ჭიკჭიკებენ ჩიტები.
ფრთებს გაიშლის ყანები,
ავ თვალს არ ენახვება,
ჩემი ბებოს ღიმილი,
ცისარტყელას გაჰყვება,
გაუმარჯოს იმ ქართველს,
მთას რომ არ ცვლის ბარზედა,
ყვავილებით დაპენტილ
ველს ღრუბლებში აჰყვება.

ცეკვავდა ქარი

სიმებზე გულის ცეკვავდა ქარი,
აფერმკრთალებდა ფერების გამას,
ნისლი და დარდი წურავდა ზეცას
ძირს დაშვებული წვიმების ფარდად.

ნინო ჭავჭავაძეს

ფერების გამა, ცხოვრების დრამა,

სახეზე ჭმუნვამ დაგატყო კვალი,

რა ხელმა გხატა, ლექსების გარდა,

ბუნებამ გავლო ოვალი, მკრთალი..

თვალი- გიშერი, წამწამი- ტევრი,

სიკვდილს გაუწყებს სიტყვები მდევრის

და ოხშივარი სავსეა გესლით,
სუნთქვა ვერ იგრძენ, სხეულით, მერცხლის.
ძაძით მოსილო, ასულო მზისა,
არც მიწისა ხარ და არც რომ ცისა,
სიყვარულისთვის ტანჯულო, ქალო,
შენ უკვდავების გამხდარხარ წყარო.

ღრუბლიან ზეცას გავყვები უბრად

უშენოდ ყოფნა არასდროს მსურდა,

მე მაპატიე, თუ ვერ გითხარი,

შემოიპარა სიკვდილი ქურდად,

ჩამომეფარა თვალზე ტიხარი...

სხივებში შენი დანახვა მსურდა,

ძაძით მოსილმა ვეღარ გიცანი,

ღრუბლიან ზეცას გავყვები უბრად,

გულს დასობია შავი ისარი.,

ქართველ გმირს!

შენ, საქართველოს იმედო,
შენ, საქართველოს ხატო,
ტკივილებს როგორ უძლებო,
გული გამოგყვა ფართო.
შენ სიყვარულში დაგლიეს,
გადაქცეულხარ სულთქმად,
შენი ჭირიმე, ლომგულო,
სულის სიმებზე უკრავ.

ჩემი ხარ და არც ჩემი ხარ!

ჩემი ხარ და არც ჩემი ხარ,
საფირონის სადარო,
თვალებს ქარი დაგიკოცნის,
ლამაზ იას ჰგავხარო.
მთაზე მოლი დაფენილი
ემაგ კაბის ფერია,
მზე და მთვარე დაფერფლილი
ცისკიდურზე გელიან.

ჭრელი ჩაგიცვამს კაბაი!

ჩემი ხარ თუ არც ჩემი ხარ,
მზისა სხივების სადარო,
ქარი აგიწეწს კულულებს,
იას ლურჯთვალას ჰგავხარო,
ჭრელი ჩაგიცვამს კაბაი,
მთას შასდგომიხარ მოლიანს,
ჭინკა გიცეკვებს ქორწილში,
დევი საჩუქარს მოგიტანს.